Kto może zostac dawcą

Kwalifikując potencjalnego biorcę do przeszczepu

ocenia się przede wszystkim szansę jego wyleczenia oraz stopień ryzyka procedury w sytuacji konkretnego pacjenta. Aby zostać kandydatem do przeszczepienia szpiku chory musi mieć odpowiedniego dawcę i być wystarczająco zdrowy, aby znieść ciężki reżim procedury transplantacyjnej (wyjątkowe procedury opisane zostały w rozdziale o minitransplantacjach). W czasie oceny kandydata do przeszczepienia szpiku są brane pod uwagę: wiek, ogólny stan zdrowia (zwłaszcza stan serca, płuc, nerek, wątroby i innych narządów), diagnoza i stan zaawansowania choroby.

Wiek chorego

stanowi jeden z najważniejszych czynników decydujących o wyniku transplantacji zarówno allogenicznej jak i autologicznej. Uogólniając, zakłada się górne limity wiekowe na: 65 lat dla transplantacji autologicznych, 60 lat dla allogenicznego przeszczepienia szpiku od zgodnego dawcy rodzinnego, oraz 45 lat dla przeszczepienia szpiku od dawcy niespokrewnionego. Należy zwrócić uwagę, że w związku z pojawianiem się nowych metod leczenia i procedur transplantacyjnych (np. minitransplantacje), wiek chorego nie jest już jedynym czynnikiem decydującym o wykonaniu, lub nie, zabiegu przeszczepieniu szpiku.

Pierwszym etapem jest zwykle oznaczenie antygenów zgodności tkankowej. Określane są również antygeny rodzeństwa i rodziców chorego. W przypadku braku identycznego, pod względem HLA, dawcy rodzinnego, poszukuje się dla chorego alternatywnego dawcy lub rozważa możliwość zastosowania przeszczepu autologicznego.

Nie trzeba specjalnie udowadniać stwierdzenia, że bardzo często przeszczepienie szpiku wykonane zaraz po zdiagnozowaniu choroby daje nieporównywalnie większe szanse wyleczenia niż ta sama procedura wykonana po kilkunastu czy nawet kilku miesiącach (latach??). Nawet w przypadku leczenia innymi metodami dobrze jest mieć w zanadrzu dobranego dawcę, a przynajmniej dobrze udokumentowaną wiedzę na temat stopnia trudności doboru ewentualnego dawcy szpiku. Czasami, z konieczności, z powodów o których pisano powyżej (stan pacjenta, rodzaj choroby, brak zgodnego dawcy), transplantacja szpiku nie jest możliwa. Należy jednak ciągle pamiętać o podstępności choroby i różnych w niej rokowaniach, z drastycznie malejącymi w czasie szansami na wyleczenie, i nie zaniedbywać poszukiwań dawców szpiku o ile tylko są do tej procedury wskazania. I jeszcze jedna, podstawowa, choć z pozoru brutalna reguła bezwzględnie obowiązująca we wszystkich profesjonalnych rejestrach dawców szpiku:

To przede wszystkim dawca szpiku, nie pacjent, jest pod szczególna ochroną i to głównie do niego dostosowywany jest cały proces związany z przeszczepianiem szpiku. Oznacza to też, że szpik dawcy nie może ulec zmarnowaniu, że w sytuacjach beznadziejnych, typu: „może zdarzy się cud i wbrew wszelkim doświadczeniom zabieg przeszczepienia szpiku się uda” rejestr dawców szpiku nie ma prawa narażać zdrowia dawcy. W związku z tym systematyczne monitorowanie wyników zabiegów od własnych dawców jest koniecznym

Ważne jest, aby pacjenci, lub - w przypadku małych dzieci - rodzice, zdawali sobie sprawę, czego mogą się spodziewać po procedurze transplantacyjnej i sami byli aktywnie włączani w podjęcie końcowej decyzji. Na podstawie wszystkich dostępnych informacji pacjent podpisuje wymaganą zgodę na leczenie. Zespół transplantacyjny musi wyjaśnić i przedyskutować z pacjentem i jego rodziną uzasadnienie, ryzyko i korzyści wypływające z przeszczepu szpiku, możliwe skutki uboczne procedury oraz ryzyko i korzyści leczenia alternatywnego.